امتناع برهان صدیقین بدون پیش‌فرض فلسفی در منطق جدید

author

  • اسدالله فلاحی استادیار گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان
Abstract:

آخرین و کوتاه‌ترین تقریر از «برهان صدیقین» از علامه طباطبایی است که استاد جوادی آملی دربارة آن ادعا کرده‌اند که هیچ پیش‌فرض فلسفی ندارد و از این رو، می‌تواند به عنوان اولین مسأله فلسفی مطرح شود. این ادعا بحث‌هایی را پدید آورده و مورد تأیید و انکار برخی از معاصران قرار گرفته است. در مقالات متعددی که در این زمینه به نگارش درآمده است، این ادعا به صورت موردی بررسی و نقد شده است. در این مقاله، ادعای استاد جوادی آملی را به صورت کلی و بدون توجه به برهان علامه طباطبایی بررسی می‌کنیم و می‌خواهیم ببینیم که آیا اثبات وجود خدا بدون کمک پیش‌فرض فلسفی اصولا ممکن است یا خیر؟ در این مقاله، با صورت‌بندی «موجود بودن خدا» در منطق مرتبه دوم هنکین (که با ادات‌های وجهی ترکیب شده است) و با استناد به اثبات‌ناپذیری آن در این منطق، نشان داده‌ایم که اثبات این مفهوم بدون پیش‌فرض فلسفی امکان ندارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

امتناع برهان صدیقین بدون پیش فرض فلسفی در منطق جدید

آخرین و کوتاه ترین تقریر از «برهان صدیقین» از علامه طباطبایی است که استاد جوادی آملی دربارة آن ادعا کرده اند که هیچ پیش فرض فلسفی ندارد و از این رو، می تواند به عنوان اولین مسأله فلسفی مطرح شود. این ادعا بحث هایی را پدید آورده و مورد تأیید و انکار برخی از معاصران قرار گرفته است. در مقالات متعددی که در این زمینه به نگارش درآمده است، این ادعا به صورت موردی بررسی و نقد شده است. در این مقاله، ادعای...

full text

سیر برهان صدیقین و تحول خداشناسی فلسفی

برهان صدیقین نمونه خوبی است از مباحث فلسفی که سیر تحول آن بیانگر ژرفنگری فیلسوفان مسلمان در ابداع و ارائه ملاک دقیق در نزدیکتر شدن به آموزه دینی « خدا را به خدا شناختن» می باشد. تلاش ابن سینا ارائه برهان مبتنی بر وجودشناسی به هدف بی نیازی از مبادی تصوری جهان شناختی بود. صدرا معتقد است برهان ابن سینا فقط ابتنای بر مبادی وجود شناختی ندارد، زیرا وی از امکان ماهوی نیز بهره برده است. برهان شیخ اشراق...

full text

تحلیل برهان صدیقین ابن سینا بر پایه ی منطق جدید

طبق یک تعریف رایج، برهان صدیقین استدلالی است که در آن با تأمل در نفس وجود و بدون فرض وجود ممکن، وجود واجب الوجود اثبات می شود. شیخ الرئیس، مبتکر برهان صدیقین، تقریرهای متفاوتی را از این سبک برهان در کتاب های اشارات، نجات و مبدأ و معاد ارائه نموده و فلاسفه ی دیگر با وجود تأیید چهارچوب کلی برهان، نقدهایی را بر آن وارد کردند. برخی از این نقدها، متوجه صدیقین بودن برهان و برخی هم ناظر بر مفهوم اصلی ...

15 صفحه اول

برهان صدیقین

با آن‌که استدلال‌ وجودی آنسلم و دکارت همواره منشأ بحث و جدل در میان فیلسوفان و الهی‌دانان غرب بوده، به استدلال وجودی‌ای که نخست از سوی ابن‌سینا (370- 429 ه‍.ق) صورت‌بندی شد و پس از وی بسیاری از فیلسوفان مسلمان در طول قرن‌های متمادی تا عصر حاضر، تدوین‌های دوباره‌ای از آن ارائه کردند، توجه چندانی نشده است. در این مقاله، بر حسب ترتیب تاریخی، تقریرهای گوناگونی از آن را ارائه کرده، به برخی از مهم‌تر...

full text

بحثی در برهان صدیقین

همه ادیان در پذیرش وجود خداوند متعال اشتراک نظر دارند ‘آنچه آنها را از یکدیگر متمایز می سازد ‘بحث در توجیه و تفسیر هستی مطلق است . در دنیای اسلام نیز نحوه قبول وجود خالق جهان در میان مذاهب گوناگون و حتی در فرقه های مختلف یک مذهب متفاوت می باشد .شاید یکی از دلایل پیدایش استدلالهای متنوع در این موضوع واحد همین باشد . اما از این نکته نیز نمی توان گذشت که تلاش زیادی برای اثبات وجود خداوند با استناد...

full text

ملاک برهان صدیقین

با ظهور ملاصدرا در قرن یازدهم، تحولی شگرف در بنیان‌های فکری‌- فلسفی در حوزۀ فرهنگ اسلامی پدید آمد که می‌توان بازتاب آن را به‌روشنی هم در تقریر و هم در توصیف برهان صدیقین مشاهده کرد. برهان صدیقین که تا آن زمان برهانی شناخته می‌شد که در آن با چشم‌پوشیدن از ماسوی الله و تنها با تأمل در «هستی»، وجود خدا اثبات می‌شود، برهانی شد که در آن راه و هدف یکی است و خدا خود بر وجود خویشتن گواهی می‌دهد، از آن‌...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 6

pages  71- 95

publication date 2010-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023